Ντοκιμαντέρ για τη Ρόζα Εσκενάζυ

    Το ντοκιμαντέρ Καναρίνι μου Γλυκό είναι ένα μουσικό οδοιπορικό που φέρνει στο φως το πάθος με το οποίο έζησε και τραγούδησε η Ρόζα Εσκενάζυ. Μέσα από την προσωπική ιστορία της κορυφαίας τραγουδίστριας του ρεμπέτικου, διηγείται παράλληλα και την ίδια την ιστορία του μουσικού αυτού είδους, που δεν γνωρίζει σύνορα αλλά αντίθετα ενώνει πολιτισμούς και ανθρώπους ακόμη και σήμερα. Πολλοί νέοι ασχολούνται φανατικά με τα τραγούδια αυτά και τα διασώζουν στο χρόνο με χαρακτηριστικό σεβασμό προς τους εκφραστές του ρεμπέτικου και βαθειά γνώση.

  Η Ρόζα Εσκενάζυ χαρακτηρίστηκε από πολλούς η Βασίλισσα του Ρεμπέτικου. Εβραία, σεφαρδίτικης καταγωγής γεννήθηκε κι έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής της στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί ταξίδεψε στην Θεσσαλονίκη, στην Κομοτηνή και τελικά την Αθήνα, όπου η καριέρα της εκτοξεύτηκε και της έδωσε το εισιτήριο για την Αμερική, τη Σερβία, την Αλβανία και πολλά άλλα μέρη του κόσμου μέχρι το 1980, οπόταν πέθανε. Τραγουδούσε τουρκικά, ελληνικά και λαντίνο. Ο  Ισραηλινός σκηνοθέτης Roy Sher, θέλησε να ενώσει κουκκίδα κουκκίδα το ταξίδι της  μεγάλης τραγουδίστριας του Ρεμπέτικου τραγουδιού με τη βοήθεια τριών μουσικών.

 Ο Ισραηλινός Tomer Katz, η Mehtap Demir από την Τουρκία και η κυπριακής καταγωγής Martha D. Lewis, γίνονται ο συνδετικός κρίκος του τότε με το τώρα, και διασχίζουν ξανά το μονοπάτι της ζωής και της καριέρας της Ροζας Εσκενάζυ. Με αυτόν τον τρόπο ο σκηνοθέτης αποφεύγει τον ιστορικό χαρακτήρα που συνήθως αποπνέουν τα ντοκιμαντέρ, αποτίοντας έναν φόρο τιμής σε μία φωνή αλλά και ένα είδος, που ακόμη και υποσυνείδητα διατηρούνται ζωντανά ως τις μέρες μας. Σταθμός σε αυτή την προσπάθεια και η συναυλία με την Yasmin Levy, και τη δωδεκαμελή ορχήστρα από την Ελλάδα την Τουρκία και το Ισραήλ, που δόθηκε το Μάρτιο του 2010 στην Θεσσαλονίκη, προς τιμή της Ρόζας Εσκενάζυ.

  Από τα παιδικά της χρόνια στην αρχή της καριέρας της, τον πόλεμο, το απόγειο της φήμης της, τις προσωπικές της περιπέτειες, την παρακμή του ρεμπέτικου και της καριέρας της αλλά και την αναβίωση του είδους στις αρχές του ’70, σε κάθε στιγμή της ζωής της δεν έχασε το πείσμα και την αγάπη της για τη μουσική. Παρά τις περισσότερες από 300 ηχογραφήσεις της, η Ρόζα Εσκενάζυ έχει αφήσει πολύ λίγο οπτικό υλικό πίσω της. Αυτό το κενό προσπάθησαν να καλύψουν οι περιγραφές και οι διηγήσεις ανθρώπων που την γνώριζαν. Ο Κώστας Χατζηδουλής, που έχει επιμεληθεί την αυτοβιογραφία της (Αυτά που θυμάμαι, 1982 εκδ. Κάκτος) δίνει με γλαφυρό τρόπο λεπτομέρειες από την προσωπική της ζωή αλλά και τον τρόπο που αντιμετώπιζε την καριέρα και τη δημοφιλία της. Ο Γιώργος Σκαμπαρδούνης, δημοσιογράφος και συγγραφέας, μιλά για τα χρόνια στη Θεσσαλονίκη και όχι μόνο, οι μουσικοί Νίκος Καρατάσος και Τόλης Εσδράς, δίνουν έναν άλλο τόνο στις αφηγήσεις, και η εγγονή της, από τον γιο της Παράσχο που μιλά για τις πιο προσωπικές της στιγμές, είναι εκείνοι που προσπάθησαν να ρίξουν φως στην ιστορία πίσω από το όνομα της Ντίβας, που δεν είχε για πατρίδα έναν τόπο αλλά τη μουσική. Συγκλονιστικότερη όλων είναι η θαρραλέα εξομολόγηση της Βούλας Φιλιππακοπούλου, της συζύγου του τελευταίου και για τριάντα ολόκληρα χρόνια, συντρόφου της Ρόζας Εσκενάζυ.

 Οι ζωντανές μέχρι σήμερα μουσικές, οι δυνατές αφηγήσεις, οι φωτογραφίες, έστω και το λίγο οπτικό υλικό, συστήνουν τη Ρόζα με την Πολίτικη καταγωγή, μία παθιασμένη κοσμοπολίτισσα της μουσικής και την φέρνουν πολύ κοντά μας. Τόσο, που δε χρειάζεται να μας πείσουν οι τρεις μουσικοί για το ότι η μουσική της Ρόζας ακούγεται και τραγουδιέται μέχρι σήμερα, καθώς δεν υπήρξε θεατής που να μη σιγοτραγούδησε, έστω για λίγο, στην σκοτεινή αίθουσα του Μικρόκοσμου τα αθάνατα, τραγούδια της.
Το ντοκιμαντέρ Καναρίνι μου Γλυκό 
θα προβάλλεται για λίγες ακόμη ημέρες
Θεσσαλονίκη
Ολύμπιον: 20 – 26 Οκτωβρίου 19.15, 21.15, 22.45