Πώς η μουσική ξυπνά τις μνήμες ηλικιωμένων με Αλτσχάιμερ

Θα μπορούσε ένα ζευγάρι ακουστικά και ένα ipod να αλλάξει τις ζωές ανθρώπων που πάσχουν από Αλτσχάιμερ και άνοια; Το νέο ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Sundance, «Alive Inside: A Story of Music & Memory», περιγράφει  την καινοτομία ενός κοινωνικού λειτουργού, του Dan Cohen ο οποίος εισήγαγε τη μουσικοθεραπεία σε οίκους ευγηρίας προκειμένου να βοηθήσει ηλικιωμένους που πάσχουν από Αλτσχάιμερ και άνοια. Επιμέλεια: Νικολέττα Ρούσσου

Στο ντοκιμαντέρ το οποίο δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο συγκεντρώνοντας περίπου 10 εκατομμύρια views, εμφανίζεται ο Henry Dryer, ένας 90χρονος ασθενής με Αλτσχάιμερ, ένας από τους κεντρικούς πρωταγωνιστές. Το ντοκιμαντέρ ξεκινά με τον Dryer να μην έχει καμία επαφή με τον έξω κόσμο. Στη συνέχεια του προσφέρουν ένα ζευγάρι ακουστικά για να ακούσει τραγούδια του Cab Calloway, του αγαπημένου του καλλιτέχνη. Ακούγοντας τον Calloway, φαίνεται ότι η μουσική ξυπνά τον ηλικιωμένο και του επαναφέρει παλιές αναμνήσεις.

   Ο Michael Rossato-Bennett, σκηνοθέτης και παραγωγός του ντοκιμαντέρ, δήλωσε για τον Dryer: «Όταν είδα τον Χένρυ να επανέρχεται ουσιαστικά στη ζωή μόλις έβαλε τα ακουστικά, κάτι άλλαξε μέσα μου. Η όλη εμπειρία με έκανε να κλάψω την πρώτη μέρα, κάτι που μου συμβαίνει σπάνια».

  Mε περισσότερους από πέντε εκατομμύρια Αμερικανούς να ζουν με άνοια ή απώλεια μνήμης, ο Cohen που είναι και ο εκτελεστικός διευθυντής του ντοκιμαντέρ, ελπίζει να επεκτείνει το πρόγραμμά του σε παγκόσμια κλίμακα. 

  «Το 2006, άκουγα έναν δημοσιογράφο να μιλάει για το πώς τα iPods είναι πανταχού παρόντα και τότε σκέφτηκα ότι εφ’ όσον τα χρησιμοποιούν όλοι πλέον, γιατί να μην υπάρχουν και στους οίκους ευγηρίας; Αν εγώ ο ίδιος καταλήξω ποτέ σε έναν οίκο ευγηρίας, θα έχω πρόσβαση στην αγαπημένη μου μουσική της δεκαετίας του '60; Έτσι έκανα μια αναζήτηση στο Internet για τα iPods και τα γηροκομεία. Αυτό που ανακάλυψα είναι ότι αν και υπάρχουν 16.000 οίκοι ευγηρίας στις ΗΠΑ, δεν μπόρεσα να βρω ένα ίδρυμα που να χρησιμοποιεί τα iPods για τους ενοίκους του. Έτσι ήρθα σε επαφή με έναν τοπικό οίκο ευγηρίας, και τους είπα να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουμε τη μουσική όχι μόνο ως μέσο ψυχαγωγίας, αλλά και ως θεραπευτική μέθοδο, προσφέροντας στον κάθε ηλικιωμένο την αγαπημένη του μουσική», εξήγησε ο Cohen στο Democracy Now.

  O κοινωνικός λειτουργός τόνισε ότι αρχικά οι άνθρωποι που έλαβαν μέρος σε αυτή την θεραπεία, δεν είχαν κάποιο νοητικό πρόβλημα, αλλά αντιμετώπιζαν κινητικές δυσκολίες. Μετά την εφαρμογή της μεθόδου αποδείχθηκε ότι οι ασθενείς έγιναν πιο διαδραστικοί με το περιβάλλον τους, ενώ αντιμετώπισαν καλύτερα τα προβλήματα κατάθλιψης από τα οποία υπέφεραν.

  Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η Denise, μια διπολική σχιζοφρενής που βρήκε στήριγμα μέσω της μουσικής, η οποία λειτούργησε ιδιαίτερα ευεργετικά για την ψυχική της κατάσταση. Στο ντοκιμαντέρ η ασθενής κάθεται στην αναπηρική καρέκλα, ενώ μόλις της δίνουν τα ακουστικά για να ακούσει σάλσα μουσική, η Denise σηκώνεται και χορεύει.

  Άνθρωποι με προχωρημένη άνοια -οι οποίοι φθάνουν στο σημείο να μην αναγνωρίζουν τα μέλη της ίδιας τους της οικογένειας και σταματούν μέχρι και  να μιλούν- εντούτοις, όταν ακούσουν τη μουσική από την εποχή της νεότητας τους, οι αναμνήσεις τους αναζωπυρώνονται.

  Η επαφή με τα παλιά αγαπημένα τους μουσικά ακούσματα αποτελεί ουσιαστικά τη σύνδεση με το γνωστικό σύστημα, το οποίο έχει υποστεί βλάβες, μέσω του συναισθηματικού συστήματος, το οποίο είναι σε μεγάλο βαθμό ανέπαφο. Αξιοσημείωτη επίσης είναι και η χρήση των ακουστικών, καθώς με αυτό το τρόπο οι ηλικιωμένοι που αντιμετωπίζουν προβλήματα ακοής, μπορούν κατά κάποιο τρόπο να επικοινωνήσουν πιο εύκολα με τον κόσμο.

  Η θεραπεύτρια Yvonne Russell παραθέτει την προσωπική της εμπειρία αναφορικά με την επίδραση της μουσικής στους ασθενείς της: «Είχα μια ασθενή που το μόνο που μπορούσε να κάνει είναι να ανοίξει τα μάτια της, δεν αντιδρούσε σε κανένα ερέθισμα. Είχα δοκιμάσει τα πάντα για να την κάνω να ξυπνήσει, αλλά όλα απέτυχαν. Όμως όταν την έβαλα να ακούσει τη μουσική που της άρεσε στο ipod άρχισε να κουνάει τα πόδια της και το κεφάλι της. Ο γιος της ήταν ενθουσιασμένος». 

tvxs.gr